4.09.2011

ქრისტიანობა დემოკრატიულად-4: ჯვარი


by Gueorgui Mardjanichvli on 2010 წლის 02 04, პარასკევი, 16:51-ზე

«იმაზე მეტი სიყვარული არავის გააჩნია,ვიდრე ვინც თავის სულს დასდებს თავის მეგობრებისათვის. თქვენ ჩემი მეგობრები ხართ,თუ გააკეთებთ იმას, რასაც მცნებად გიდებთ» (იოანე 15 13-14). 
ვარი ნიშანია. მისი ორი მიმართულება (ჰორიზონტალური და ვერტიკალური) მოხაზავენ ღმერთის სიყვარულით შევსებულ მთელ სივრცეს. 
რატომაა ჯვარი ქრისტიანობის სიმბოლო? როგორ იქცა ქრისტიანობის, ჩვენი ეკლესიების და ჩვენი სახლების ნიშნად, «დიდებულ ჯვრად» დამამცირებელი ტანჯვის, რომაელთა მიერ მონების წინააღმდეგ გამოყენებული იარაღი?
ქრისტეს ჯვრის ზიდვა
 

საქმე იმაშია რომ ჯვარმა სრულად გამოავლინა ღმერთის სიყვარული და მისი სიყვარულის მოქმედება იესო ქრისტეში. 
მრავალი წლის წინ სტუდენტებთან ერთად მივდიოდი იერუსალიმის ძველი უბნების ჯვრის გზით. იესოს გოლგოთისაკენ წამყვანი კორტეჟის წარმოსადგენად არაა საჭირო დიდი ფანტაზია. იესოს სახის მომწმენდი ვერონიკას ქმედების გამახსენებელ მეექვსე გაჩერებაზე ჩვენმა თანმხლებმა მღვდელმა უბრალოდ გაიხსენა მოციქული პავლეს ტექსტი : « ვინაიდან ღმერთმა,რომელმაც თქვა: გამოიბრწყინოს შუქმა სიბნელიდან, მან გაანათა ჩვენს გულებში,რათა გაგვიშუქოს ღმერთის დიდების შემეცნებით იესო ქრისტეს სახეში» (2 კორინთელთა მიმართ 4,6). და წერილი ებრაელებისადმი, რომელიც აცხადებს: «იგი,დიდების ბრწყინვალება და მისი არსების ანარეკლი, 
ყოველივე რომ უჭირავს თავისი ძალის სიტყვით,დაასრულა რა ჩვენი ცოდვების განწმენდა,დაჯდა დიდების მარჯვნივ სიმაღლეებში» ( წერილი ებრაელთა მიმართ 1,3). მე არასოდეს დამვიწყებია ეს მომენტი და ეს სიტყვები, რა? 
ეკლების გვირგვინიან ამ ოფლით, სისხლით და ფურთხით დაფარულ სახეზე ღმერთის დიდების ბრწყინვალება,მისი არსის სრულყოფილი გამოხატულება? 

ქრისტეს არჩევანი, მამის ვნება : 
ჯვრის ნიშნის გონიერების წვდომისთვის ჯერ უნდა დავინახოთ თუ რა გაოგნება გამოიწვია ჯვრის სიგიჟემ.უნდა გავცდეთ ხშირად სამკაულად თუ დეკორატიულ მოტივად ქცეული ნიშნის ბანალიზაციას და ჩავწვდეთ მოვლენის არსს. 
მოციქული პავლე ლაპარაკობს ჯვრის სიგიჟეზე და სირცხვილზე : «ხოლო ჩვენ ვქადაგებთ ჯვარცმულ ქრისტეს : იუდევლებისათვის საცთურს და ბერძნებისთვის-უგუნურებას» (1 კორინთელთა მიმართ 23). 

რატომ იქცა ჯვარი ქრისტიანების ნიშნად? 

იმიტომ რომ ის გვეუბნება რომ ღმერთს უყვარს კაცობრიობა. იმიტომ რომ ის ხსნაა კაცობრიობისთვის. აღდგომის საიდუმლო არის ჩვენი ქრისტიანული ცხოვრების გულში. 
ქრისტეს მიწიერი ცხოვრების ყველა მომენტი, და არა მხოლოდ მისი ფერისცვალების ელვარება, არის ღმერთის საიდუმლოს გამჟღავნება. ბაგის ბავშვმა გაამჟღავნა ღმერთის ადამიანობა და თავმდაბლობა. იორდანში მონათვლის დროს ღმერთმა გამოთქვა ჩვენთან ერთად ცოდვის წინააღმდეგ ყოფნის სურვილი,და ასე შემდეგ. 
«
იმაზე მეტი სიყვარული არავის გააჩნია,ვიდრე ვინც თავის სულს დასდებს თავის მეგობრებისათვის» ( იოანე 15,13). 

ჯვარი არის უმაღლესი გამოცხადების მომენტი. 
 «ქრისტიანობაში ყველაზე ღრმაა ღმერთის მიერ დედამიწის სიყვარული, ამბობს თეოლოგი ურს ფონ ბალთაზარი. სხვა რელიგიებმაც იციან რომ ღმერთი მდიდარია ცაში.მაგრამ ის რომ ღმერთს უნდოდა სიღარიბე თავის ქმნილებასთან ერთად, რომ მან მოისურვა თავის ცაში ტანჯვა მის მიერ შექმნილ სამყაროსთან ზიარებითრომ ის ნამდვილად გაიტანჯა, და რომ თავისი განკაცებით, ინკარნაციით მოიპოვა თავისი 
ქმნილებებისთვის მათ მიმართ მისი სიყვარულის 
ქრისტეს ჯვარიალბრეხტ ალტდორფერი
ჩვენების საშუალება,აი რა არ გაეგო არავის აქამდე.... ქრისტიანთა ღმერთი არაა «უგრძნობელი» ღმერთი. მთლიანად ის არის გულუხვობა, საკუთარი თავის გაღება, მიძღვნაემოციური, დიდი სიყვარული.სრულიად საწინააღმდეგო ჩვენი კონცეფციებისა ყოვლისშემძლეადამიანთა ტანჯვათა და უბედურებების მიმართ გულგრილიმიუღწეველი ციდან ჯვარცმული ქრისტეს უგრძნობლად მაყურებელი ღმერთის შესახებ.... «ვინაა მაშ ღმერთი რომ დამარცხებულმა ჩაიგდოს ადამიანთა ხელში?» ( სერველის ერთ ჰიმნში). ჩვენი ახლობელი ღმერთი. 
და როდესაც ჩვენ გვიჭირს და წყვდიადში ვართ ჩვენს ერთ-ერთ ევქარისტიულ » ლოცვაში მივმართავთ ღმერთს : « გაგვხადე ყურადღებიანი ყველა ადამიანის მიმართ რათა ლმობიერებით და მოწყალებით გავიზიაროთ მათი ნაღველი და მათი მწუხარება,მათი იმედი და მათი სიხარული» ( ეს ლოცვა სიტყვა-სიტყვით იმეორებს ვატიკანის მეორე კრების დოკუმენტს «გაუდიუმ ეტ სპეს», «ეკლესია დღევანდელ სამყაროში»,°1). 
განა შეიძლება ეს ვთხოვოთ გულქვა ღმერთს? 


სიკვდილამდე კაცობრიობისადმი სოლიდარული : 
ჯვარი ნიშანია ქრისტიანებისა იმიტომ რომ მას ხსნა მოაქვს სამყაროსთვის. აი პუნქტი რომლის თაობაზეც მრავალი ქრისტიანის რწმენა მერყეობს. პირველ რიგში იმიტომ რომ ჩვენ კარგად არ გვესმის თუ რა არის «ხსნა».და კიდევ ჩვენ არ გვესმის რომ მამამ ჩვენს გადასარჩენად მოითხოვა თავისი შვილის სიკვდილი. 
პირველი პუნქტის შესახებ მე შევნიშნავ რომ თუ კი ჩვენ კარგად არ ვიცით თუ რას ნიშნავს «ხსნა», ჩვენ საკმაოდ კარგად ვიცით თუ რა არის «დაღუპვა», « დაკარგვა». რა არის დაღუპული, დაკარგული დრო, რა არის უაზრო,ეგოისტურად საკუთარი თავისთვის 
შენახული და სხვისთვის სიყვარულით, სხვათა სამსახურში გაუღებელი და გაულეველი უაზრო სიცოცხლე. ეს პასუხი ნათელს ჰფენს პასუხს მეორე კითხვაზე. 

გავიხსენოთ რომ ჩვენ გვიხსნა სწორედ ინკარნაციამ, განკაცებამ : 
მრწამსი აცხადებს: «რომელი ჩვენთვის, კაცთათვის,და ჩუენისა ცხოვრებისათვის გარდმოხდა ზეცით,და ხორცნი შეისხა სულისაგან წმიდისა და მარიამისაგან ქალწულისა,განკაცნა 
იესო არ განკაცებულა ჯვარზე მოსაკვდომად. ის მოკვდა იმიტომ რომ განკაცდა, რათა მისულიყო თავისი ინკარნაციის, განკაცების ბოლომდე. მას არ უთამაშია , არ მოუჩვენებია თავი, როგორც ამას ფიქრობდნენ ქრისტიანობის ისტორიის პირველი საუკუნეების დოკეტები ( II-III საუკუნეებში დოკეტები (ბერძნული სიტყვიდან დოკეინ, « მსგავსება», «მოჩვენება» უარყოფდნენ იესო ქრისტეში ღმერთის განკაცების რეალობას: მას თითქოს უბრალოდ უნდა მიეღო ადამიანის გარეგნული სახე). 
განკაცებით მან არჩია სიკვდილთან დაპირისპირება, კაცობრიობასთან სოლიდარობა სიკვდილამდე. 
მაგრამ მას არ აურჩევია სიკვდილის ფორმა. ჯვარზე სიკვდილი, ჯვარცმა, ჩვენ მოვახვიეთ თავზე იესოს. ეს სასურველი კი არა, მიღებული : სიკვდილიადა ამბობდა : მამაო! თუ შენი სურვილია, ამაცდინე ეს სასმისი, მაგრამ ჩემი ნება კი არა, არამედ შენი იყოს.», ლუკა 22 42,იესო ზეთისხილის მთაზე ). მან ამით გვაჩვენა რომ არის საკუთარი სიცოცხლის შენარჩუნებაზე უფრო ძვირფასი რამ,რომ არსებობს ღირებულებები და ადამიანები რომლებიც იმსახურებენ მათვის სიცოცხლის გაწირვას. 

ამ სიკვდილში იესომ სიცოცხლე გაიღო ამ სიტყვის ორი მნიშვნელობით. 
მისი სიცოცხლე გაღებულია. იესომ თავისი სიცოცხლე გადასცა ადამიანებს. და იესომ თავისი სიცოცხლე სამუდამოდ უძღვნა კაცობრიობას. ასეთია ჯვრის მიერ 
ჩვენთვის მოტანილი ხსნა, რომელიც მთლიანობაში განუყოფელია აღდგომის საი- 
დუმლოსაგან, სიკვდილიდან სიცოცხლისკენ დიდი გადასვლისგან. ეს არაა მხოლოდ იესოს გადასვლა, ესაა იესოსთან ერთად და მისით მთელი კაცობრიობის გადასვლა. 
იქ სადაცაა სიკვდილის კულმინაცია ზეუხვია სიცოცხლე, იქ სადაცაა მკვლელობის, 
სიძულვილის, ცოდვის კულმინაცია ზეუხვია მიტევება და სიყვარული (რომაელთა მიმართ). ესაა ადამიანის ისტორიის დიდი მობრუნება : მართალთა მართალი შემოვიდა ჩვენს, «ხმაურითა და მძვინვარებით» სავსე ისტორიაში და განაჩენს სამართალს. სამართალი და სიყვარული «არ უშვებენ ხელებს ჩვენი სიძულვილის კულმინაციის წინაშე. მართლმსაჯულება გამამართლებელი ხდება და 
სიყვარული ხდება მიტევება» (მარსელ დომერგი). 

გაღებული სიცოცხლე, მიღებული სიცოცხლე : 
და ბოლოს, ჯვარი ქრისტიანთა ნიშანია იმიტომ რომ ის ქრისტიანული ცხოვრების გულშია. ნათლობიდან ქრისტიანს აღნიშნავენ ჯვრით, ის « ქრისტესთან ერთად იმარხება ნათლობით,რათა როგორც მამის დიდებით მკვდრეთით აღდგა ქრისტე, მანაც იაროს სიცოცხლის განახლებით» ( მოციქული პავლეს წერილი რომაელთა მიმართ 6,4). და ჯვრის ნიშანი არის ლოცვაში,საიდუმლოებებში, წირვაში ქრისტიანების მთელი ცხოვრების მანძილზე. ჯვარი მუდამ შეახსენებს ქრისტიანს რომ მან უნდა იტვირთოს თავისი ჯვარი და გაყვეს ქრისტეს. 
მრავალ «თანამედროვე» კათოლიკეს არ უყვარს სიტყვა «მსხვერპლი», ალერგია აქვს მასზე. შეიძლება ეს სიტყვა ზოგჯერ მართლაც უადგილოდ და უაზროდაა გამოყენებული, მაგრამ შეუძლებელია ამ საბაბით მისი ამოშლა ქრისტიანთა ლექსიკონიდან და ქცევა-მოქმედებიდან. ქრისტეს და ჩვენი არჩევანი გულისხმობს შესაძლებელ გზათა უარყოფას. სასულიერო წოდებაში შესვლის არჩევანი გამორიცხავს ქორწინების გზას. რომელიმე პიროვნებასთან დაქორწინების გადაწყვეტა გამორიცხავს სხვასთან დაქორწინებას. მთელი ჩვენი ცხოვრება შედგება ასეთი არჩევანებისგან როდესაც ჩვენ გვიხმობენ სახარებისეულ გზაზე დადგომისაკენ. 
ქრისტეში სიკვდილის და აღდგომის საიდუმლო აზრს აძლევს ჩვენს სიცოცხლეს იმიტომ რომ ვერაფერი მნიშვნელოვანი ვერ ხდება რაღაცის,ჩვენი ნაწილის,ზოგჯერ კი თვითონ სიცოცხლის მსხვერპლად გაღების გარეშე.მარტვილთა უკიდურესი მაგალითი გვეუბნება რომ ქრისტეს გაყოლის არჩევანი ღირს მისთვის სიცოცხლის შეწირვად. მაგრამ აგრეთვე არის «ყოველდღიური სიკვდილი»,რომელზეც ლაპარაკობს წმინდა პავლე (1 კორინთელებს 15,31) იმისა ვინც ვინც ყოველდღეე დგას სხვათა სამსახურში. ასეთია სახარების დიდი კანონი. ვისაც უნდა სიცოცხცლის საკუთარი თავისთვის ეგოისტურად შენახვა კარგავს სიცოცხლეს, კარგავს იმიტომ რომ სიცოცხლე კარგავს აზრსა და მნიშვნელობას. 
სიცოცხლის გამღები ამ სიცოცხლეს აქცევს ბედნიერ, წარმატებულ სიცოცხლედ. ქრისტიანული ცხოვრება არის გაღებული და სამაგიეროდ სიცოცხლის სიხარულით დაბრუნებული სიცოცხლე. 

ნდობის ნიშანი : 
ლიტურგიაში პირველი ევქარისტიული ლოცვა «შერიგებისთვის» ამბობს მამის მისამართით წარმოთქმულ შემდეგ სიტყვებს : 
«
მანამდე სანამ მისი გაშლილი ხელები ცას და მიწას შორის გამოსახავდნენ შენი ალიანსის წარუშლელ ნიშანს იესოს უნდოდა აღდგომის აღნიშნვა მის მოწაფეებთან ერთად...» 
ჯვარი ნიშანია. მისი ორი მიმართულება-გაშლილ ხელთა ჰორიზონტალი და მიწასა და ცას შორის აღმართული ვერტიკალი მოხაზავენ ღმერთის სიყვარულით სავსე მთელ 
Добавьте подпись
სივრცეს. ვერტიკალი მიწას აკავშირებს ცასთან : 
«
ავმაღლდები რა დედამიწიდან, ყველას მივიზიდავ ჩემთან» (იოანე 12,32). 
გადაშლილ ხელთა ჰორიზონტალი ხსნის განზომილებას აფართოებს მთელ კაცობრიობაზე : « რომელსაც ნებავს რომ ყველა ადამიანი გადარჩეს და მიაღწიოს ჭეშმარიტების შემეცნებას» (მოციქული პავლეს პირველი წერილი ტიმოთეს მიმართ 2,4). 
ყოველი ინდივიდუალური თუ ერთობლივი ლოცვის დასაწყისში პირჯვრის გადამწერი ქრისტიანი ნდობას უცხადებს იესოს ჯვარს; ის აცხადებს სამების რწმენას,ის იხსენებს მისი ნათლობის დროს გამოსახულ ნიშანს რომელმაც ის შეიყვანა აღდგომის საიდუმლოში; ის ჯვარს სწერს თავის ხორცს და სულს. ისაა იესო ქრისტეში გაცხადებული ღმერთის მოწყალების,ლმობიერების ნიშნის ქვეშ. 

მსხვერპლი : 
სიტყვას «მსხვერპლი» ცუდი რეპუტაცია აქვს იმიტომ რომ მას ხმარობენ ორი ერთმანეთისაგან ძალიან განსხვავებული მნიშვნელობით. 
ყოველი ალტერნატივის, არჩევანის, გადაწყვეტის წინაშე მდგომი ადამიანი იძულებულია აირჩიოს ერთი და გასწიროს მეორე. რესტორანშიც ზოგი მწვადს ირჩევს და ზოგი ტორტს. ამაში არაფერია ცუდი თუნდაც ბევრად უფრო მნიშვნელოვანი არჩევანის შემთხვევაში: ასეთია ცხოვრება! მაგრამ გამოთქმები «ჯვრის მსხვერპლი», ევქარისტული მსხვერპლი აუცილებლად გვაგონებს ძველ რელიგიათა კონტექსტს, როდესაც ღმერთების მოსამადლიერებლად ან ცოდვის გამოსასყიდად მსხვერპლად სწირავდნენ ცხოველს ან ადამიანსაც კი. 
ქრისტეს მსხვერპლი არის მისი არჩევანის « აუცილებელი», «გარდაუვალი» შედეგი : მას ადამიანების სიყვარული ერჩივნა საკუთარი სიცოცხლის სიყვარულს. 
«
იმაზე მეტი სიყვარული არავის გააჩნია ვინც თავის სულს დასდებს თავის მეგობრებისათვის. თქვენ ჩემი მეგობრები ხართ,თუ გააკეთებთ,რასაც მცნებად გიდებთ» (იოანე 15,13-14).





No comments:

Post a Comment