ალბერტ გოგუაძე

1935 წელს ბათუმში დაიბადა ცნობილი საბჭოთა ნონ-კონფორმისტი მხატვარი ალბერტ იოსების ძე გოგუაძე. ერთ-ერთი მათგანი ვინც საბჭოთა კავშირს აძლევდა მეტ-ნაკლებად ადამიანურ სახეს. ვიკიპედიის თანახმად ის 1954-1960 წლებში სწავლობდა თბილისის სახელმწიფო სამხატვრო აკადემიაში გრაფიკის ფაკულტეტზე. მის მასწავლებელთა შორის იყვნენ სერგო ქობულაძე, ლადო გრიგოლია, ვასილი შუხაევი. სწავლის დამთავრებისა და ბევრი მოგზაურობის შემდეგ ის 1963 წლიდან დამკვიდრდა მოსკოვში. იყო ნონკონფორმისტ მხატვართა მოძრაობის, ბინებზე და არაოფიციალური ხელოვნების გამოფენათა მონაწილე. მათ შორის ვდნხს ტერიტორიაზე და პავილიონ კულტურის სახლში გამოფენების მონაწილე. გამოფენებს აწყობდა რუსეთში და საზღვარგარეთ. გოგუაძის შემოქმედებაზე დიდი გავლენა მოახდინს მისმა მეგობარმა ანატოლი ზვერევმა. ფერწერაში მხატვრის დევიზია "ნატურალიზმიდან მარაზმამდე" და მთავარია არა მხატვრად არამედ ნამდვილ მხატვრად გახდომა.
ალბერტ გოგუაძის შემოქმედება განსაკუთრებით დაფასებულია გერმანიაში, სადაც მისი გამოფენები მოეწყო მრავალ ქალაქში. მხატვრის ნამუშევრები არის სხვადასხვა მუზეუმში და მრავალ კერძო კიოლექციაში მთელ მსოფლიოში. ა. გოგუაძის ფერწერის ძირითადი მიმართულებაა აბსტრაქცია, მის სავიზიტო ბარათად იქცა პროგრამული არაფიგურატული ნამუშევრები. ა.გოგუძე თავის შემოქმედებით მეთოდს უწოდებს ფერი ფერთან. ამ მეთოდით მიიღწევა გარკვეული ფერადოვანი შეთანხმებების ჰარმონიზაცია ისე რომ საბოლოო ანგარიშით ქრება ტონალური პერსპექტივა და ჩნდება ფერადოვანი. ძირითადი მეთოდი ნამუშევრების შექმნისას იმპროვიზაციაა. ავტორის შემოქმედებითი ინტერესების წრეში ასევე ხვდება განსაკუთრებით ცნობადი რეალისტური სურათები, სამგანზომილებიანი ობიექტები - კოლაჟები, ხის ქანდაკება. ა.გოგუაძის ნამუშევრები არის მოსკოვის პუშკინის მუზეუმში, კონსტანცის ისტორიულ მიწეუმში //გერმანია//, დოიჩბანკის კოლექციაში //გერმანია//, კერძო კოლექციებში და ა.შ.

ლეონიდ გუბანოვი, კარგი რუსი პოეტი,წლისთავია მისი გარდაცვალებიდან

ლეონიდ გუბანოვის აკვარელი, პეგასი,
1970-ანი წწ.


 
ა



ამ რუსმა რუსეთზე დაწერა ისე როგორც ვერ დაწერდნენ ვერც ერთი პაიპსი და ბჟეზინსკი.

            საზიზღარი უხსენებელი ხარ და არაკაცებზე დგეხარო,უთხრა მან ხრუშჩოვის საბჭოთა ლიბერალების ხელში ჩავარდნილ რუსეთს.

Вся в царапинах и ссадинах, Присвистах и бубенцах, Моя родина, ты - гадина И стоишь на подлецах. Л.Губанов    1960-ან წლებში ის პირველი პოეტის წოდებისთვის ედავებოდა იოსიფ ბროდსკის.      მაგრამ ბროდსკიმ მოახერხა თავის შველა,გაქცევა, ნობელის პრემიის მიღება.     გუბანოვს კი ათრევდნენ კგბში და საგიჟეთებში, უკეთებდნენ ისეთ წამალს რომელსაც ის სულ უნდა გაეგიჟებინა, ტეხავდნენ მაგრამ ვერ გატეხეს.                              მაგრამ ამან იმოქმედა მისი ნიჭზე  და ჯანმრთელობაზე.                     ის  რა თქმა უნდა მოკლეს. ირიბად. ისე როგორც კლავდნენ ნიკიტა ხრუშჩოვის საბჭოთა ლიბერალები.     ლეონიდ გიორგის ძე გუბანოვი-რუსი პოეტი, 1965 წელს ლიტერატურული წრე სმოგის დამაარსებელი. აბრევიატურა სმოგი რუსულიდან იშიფრებ როგორც "გენიოსთა ყველაზე ახალგაზრდა საზოგადოება".                  ამ წრის დევიზი იყო "სითამამე,აზრი,ხატი, სიღრმე".              გუბანოვმა და მისმა წრემ 1965 წლის 514 აპრილს ჩაატარეს დემონსტრაცია "მემარცხენე ხელოვნების" დასაცავად. 1965 წლის 5 დეკემბერს მან მონაწილეობა  მიიღო პუშკინის მოედანზე გამართულ მიტინგში.            ამას საბჭოთა ხელისუფლებამ ვეღარ გაუძლო. მან ჩათვალა რომ საბჭოთა კავშირის მოქალაქეს არა აქვს მემარცხენე ხელოვნების დაცვის უფლება და ისეთი რამე ქნა რომ გუბანოვის წრე დაიშალა.          თვითონ გუბანოვი კი ჩააგდეს საგიჟეთში                     1970-ან წლებში გუბანოვი მუშაობდა მეეზოვედ,მტვირთავად,მუშად არქეოლოგიურ ექსპედიციაში,ფოტოლაბორანტად, მეხანძრედ,მხატვრად,გამფორმებლად. დარაჯად.    ის ფაქტიურად არ ქვეყნებოდა ოფიციალურ გამოცემებში. მის ცხოვრებაში გამოქვეყნებული მისი ლექსები გამოდიოდა თვითგამოცემია პუბლიკაციებში. თვითგქმოცემის პუბლიკაციათა უმრავლესობა მოდის 1960-ანი წლების მეორე ნახევარზე.    37 წლოს ლეონიდ გუბანოვი გარდაიცვალა 1983 წლის 8 სექტემბერს. დაკრალულია  მოსკოვში ხოვანსკის სასაფლაოზე.              "გუბანოვის ფენომენის" მასშტაბები დღემდე დაუფასებელია.  გუბანოვმა თვითონ იწინასწარმეტყველა თავისი სიკვდილი.           მისი  თხზულებები გამოვიდა რუსულად. რუსეთში ის ისევ ახსოვთ და ტარდება მისი ხსოვნის სახამოებიც.               ლეონიდ გუბანოვს უნდოდა მხატვრადაც გახდომა. ის ამბობდა რომ არის გენიალური პოეტი და კარგი მხატვარი.                    ლექსების წერით თავს ვერ ირჩენდი და სურათები კი იყიდებოდა და ამიტომ უნდოდა მას მხატვრობა.  ის იცნობდა სახელგანთქმულ კოლექციონერ და მეცენატ კოსტაკის და კოსტაკი ზოგჯერ ანგარიშს უწევდა მის რჩევას. ის ხატავდა ფლომასტერით,ფანქრით,აკვარელით,ზეთით... გუბანოვის პეგასი ლეონიდ გუბანოვის ჩიტები,უთარიღო   ლეონიდ გუბანოვის უსახელო,1976    ავტოპორტრეტი   Леонид Георгиевич Губанов – русский поэт, создатель литературного кружка СМОГ (1965г.) – «Аббревиатура СМОГ расшифровывалась обычно как «Самое Молодое Общество Гениев», лозунгом которого был: «Смелость, Мысль, Образ, Глубина», а творческий девиз — «Сжатый Миг Отражённый Гиперболой». По свидетельству Юрия Кублановского первоначально СМОГ был аббревиатурой от слов «Смелость, Мысль, Образ, Глубина», а остальные значения появились позже.» (Википедия); распалось это объединение под давлением властей в 1966 году. По предложению Губанова СМОГ 14 апреля 1965 провёл демонстрацию в защиту «левого искусства», а 5 декабря 1965 принял участие в «митинге гласности» на Пушкинской площади. Естественно, все эти действия вызвали резкое неприятие властей, и под их давлением СМОГ в 1966 году распался. А сам Губанов был помещён в психиатрическую больницу, - типичная ситуация для многих советских диссидентов…      В 70-е годы Губанов работает дворником, грузчиком, рабочим в археологической экспедиции, фотолаборантом, пожарным, художником-оформителем, сторожем…      В официальных изданиях Леонид Губанов практически не публиковался, - те стихи, что были напечатаны при жизни, выходили в самиздате. Большая часть самиздатовских публикаций приходится на 2-ую половину 1960-х.      Умер в возрасте 37 лет 8 сентября 1983 года. Похоронен в Москве на Хованском кладбище.      На мой взгляд, масштабы «феномена Губанова» на данный момент в полной мере не осмыслены. 60-е Губанов был, пожалуй, главным соперником Иосифа Бродского в соискании титула первого поэта. И если Бродскому удалось уехать, спастись, стать нобелевским лауреатом, то Губанова затаскали по КГБ и психушкам, закололи психотропными веществами, ломали, но не сломали. Но эта травля, к сожалению, не могла не сказаться на его безудержном и безграничном таланте и здоровье. Его, конечно, убили. Косвенно, как умели в советской стране при оттепельных режимах.